Vandaag een discussie over waarom sommige kinderen op school zo heel anders lijken te zijn dan thuis. En wat je daaraan zou kunnen doen, mocht je dat willen.
Eerst maar eens de kinderen die op school rustig zijn. Die durven op school niets te zeggen, maar gedragen zich thuis enorm druk. (Doen ze dat niet, dan gaat alles goed en hoef je niet verder te lezen 😀 ). De leerkrachten nemen de ouders niet serieus, want het gaat toch prima? En zo zijn de kinderen ongelukkig, omdat ze zich de hele dag niet mogen uiten voor hun gevoel. Ze hebben eveneens het gevoel dat ze daar niet over kunnen praten met de meester of juf. Dat zich uiten doen ze dan maar thuis met alle gevolgen vandien – ze kunnen dan heel driftig zijn, tot wanhoop van hun ouders en de rest van het gezin.
Waar wordt dit nu door veroorzaakt? Ons onderwijs stamt nog uit de industriële tijd (19e en begin 20e eeuw), waarin mensen als soldaatjes naadloos moesten functioneren in een systeem en waarin iedereen vervangbaar was. Op de werkvloer moet je in déze tijd echter ook creatief zijn, wil je succesvol zijn in een baan. Het onderwijs is hierin nog steeds niet meegegroeid en blijft soldaatjes afleveren aan de maatschappij. Sommige kinderen worden door het systeem als hyperactief of anderszins lastig of moeilijk gezien en worden zoetgehouden met anti-depressieve medicijnen.
Er zijn een heleboel pogingen gedaan om scholen te verzinnen, die kindvriendelijker zijn. Maar het is nog niet gelukt om het zo goed te maken, dat álle kinderen er gedijen en vaak is kwaliteit in onderwijs op deze scholen ver te zoeken. Persoonlijk vind ik dat beter onderwijs uit het reguliere onderwijs moet komen: daar hoort ieder kind in te passen en het hoort bij-de-tijds te zijn.
Wat kun je doen als je kind zich op school niet uit en thuis een beetje te veel van het goede?
- Niets. Bijvoorbeeld als het probleem niet erg prangend is en je kind wel gelukkig is – vriend(innet)jes heeft en blij lijkt.
- Praten met de leerkracht. Dat levert alleen iets op als je heel veel overtuigingskracht en geduld bezit én als je kind achter je bemoeienissen staat. In geval van leerachterstanden bijvoorbeeld. Ik ken vrij veel ouders die het op deze manier redelijk weten te redden. Ze fungeren bijvoorbeeld in de klas als leesmoeder of -vader of assisteren anderszins bij activiteiten van de school.
- Aankaarten bij de directie of een klacht indienen bij het bestuur of een overkoepelende organisatie. Dat levert al gauw afscheid op, want druk uitoefenen op een leerkracht via diens leidinggevende levert weinig verbetering op in de klas. Verder is het vaak het beleid van de school dat er op die ene specifieke manier gewerkt wordt. Alleen als er echt dingen gebeuren in een klas die niet door de beugel kunnen, is het aan te raden naar de directie te stappen. Je moet dan heel sterk in je schoenen staan, want leerkrachten geven fouten bijna nooit toe en kunnen wél een leugenverhaal aan Jeugdzorg vertellen onder het mom van ‘meldplicht’.
- Een andere school zoeken. Soms kan dat helpen, want de sfeer op een andere school kan net even anders zijn, waardoor je kind zich er beter thuisvoelt. Laat je kind dan wel een dagje oefenen op de nieuwe school, zodat je weet of er een goede kans is dat het daar beter zal gaan. Maak niet de fout om je kind naar een andere school te sturen, omdat daar een vriend(innet)je op zit! Die kan zich namelijk op school óók heel anders gedragen dan daarbuiten.
Wat je mijns inziens beter niet kunt doen, is te veel therapie volgen. Het probleem dat er is, wordt grotendeels veroorzaakt, doordat er op scholen gewoon geen ruimte is voor kinderen om kind te zijn. Ze moeten te veel, mogen te weinig en daar reageren ze op. Dat is niet meer dan logisch! Natuurlijk is therapie aan te raden als er bijvoorbeeld een motorisch probleem is. Massage kun je altijd zelf ook doen en een lekker badje. Maar echt gedragstherapie moet je eigenlijk alleen doen, als je bedreigd wordt door Jeugdzorg of als je kind andere kinderen pest.
De kunst is om uit te vissen wat voor uw kind het beste is.
Nu een kind dat zich op school niet volgens de regels gedraagt, maar thuis rustig is. In de meeste gevallen zul je niet wegkomen met de uitleg dat ‘het aan de school ligt, want thuis is je dochter of zoon een engel’. Scholen zijn er helden in om de fout bij de ouders te leggen en hun problemen af te schuiven. De reden waarom je kind zich op school druk of lastig gedraagt, zal waarschijnlijk zijn dat hij of zij erg gevoelig is. Tegenwoordig wordt er dan vaak gesproken over hoogsensitieve of hooggevoelige kinderen ofwel afgekort HSK of HSP. Hooggevoelige kinderen vangen letterlijk álles op wat er in hun omgeving gebeurt en kunnen door al die prikkels niet goed bij zichzelf blijven, waardoor ze druk gaan doen. Of ze raken van de kook door al die kinderen die hen helemaal niet aanvoelen, zoals zij die anderen wél aanvoelen, en gaan die kinderen dan maar als dom vee behandelen: duwen, trekken, pesten … Of ze trekken zich terug in een hoekje. En geen leerkracht die ziet wat er speelt.
Hooggevoeligheid is niet iets natuurlijks. Je hoort niet zo gevoelig te zijn dat je er last van hebt. Je hoort niet aan te voelen wat anderen denken of voelen. Dat is hun privé-leven en het is voor jezelf naar als je dat weet van een ander, maar voor die ander net zo goed! Als je kind hooggevoelig is – of als je dat zelf bent – kijk dan eens naar het vitamine B12-gehalte. Ik kan je ermee helpen in mijn praktijk. Het is een enorme opluchting als je rust in je hoofd krijgt!
Wat kun je doen als je kind op school lastig wordt gevonden?
- Niets. Als de school niet al te erg over je kind valt. Vaak groeien kinderen over dit gedrag heen als ze ergens tussen de 6 en 9 jaar oud zijn.
- Praten met de leerkracht. Kijken in de klas, je kind observeren en proberen in te voelen wat de reden is van zijn of haar gedrag. Vervolgens samen met de leerkracht een oplossing bedenken of aan de leerkracht een voorstel doen. Laat het kind bijvoorbeeld af en toe even tussendoor wat vaker naar het toilet gaan of een klusje doen voor de leerkracht buiten het lokaal. Zo kan het kind even zijn / haar spanningen kwijt door de benen te strekken en even uit de sfeer van de klas te zijn. Een teruggetrokken kind zou in een klein groepje met wat rustiger kinderen kunnen zitten, zodat het minder verlegen wordt. Nog beter is het om aan te kijken naar de oorzaken áchter de hooggevoeligheid, zoals ik hierboven vertel.
- Een andere, rustiger school zoeken. Eén met kleinere klassen bij voorkeur of een meer gestructureerde (niet per se strengere) aanpak. Juist gevoelige kinderen hebben daar vaak behoefte aan, omdat de duidelijkheid van structuur en vaste regels hun rust in het hoofd verschaft. Verder zou je een school met een heel andere aanpak kunnen proberen – ga gewoon eens rondneuzen en laat je kind een dagje oefenen, als je een school gevonden hebt.
- Als je niet hoeft te werken, kun je ook overwegen thuisonderwijs te gaan geven. Ik moet wel zeggen dat ik daar niet erg voor ben, omdat ik vind dat je als ouder een ander soort relatie met je kind hebt dan als docent. Alleen als geen enkele andere oplossing werkt, zou je kunnen kijken of je thuisonderwijs kunt gaan geven. Je mag dan van me weten dat dat ontzettend moeilijk is en dat de meeste ouders die dit doen, nooit durven toe te geven dat het helemaal niet gaat.
Tenslotte: als je kind op school anders is dan thuis, wil dat niet altijd direct zeggen dat er iets schort aan de school. Bekijk het gehele plaatje, probeer met je kind te praten als dat lukt en probeer de oorzaak van het zo andere gedrag te achterhalen. Vergeet daarbij de vitamine B12 niet. Er is grote kans op dat je kind een andere ziekte heeft, waardoor zijn of haar lichaam meer vitamine B12 uit de voeding opneemt. Dat is omdat vitamine B12 vermoeidheid absorbeert en vermoeid ben je als je een ziekte onder de leden hebt. Gevoelige kinderen – want daar gaat het in de meeste gevallen over – hebben zowel op school als thuis een andere benadering nodig. En moeten ook opgevoed worden, net als iedereen, maar dat wist je al 🙂 .
